ప్లాసీ-భారతదేశంలో బ్రిటిష్ వారి అతి ముఖ్యమైన యుద్ధం.

 

ప్లాసీ యుద్ధం భారతీయ చరిత్రలో అత్యంత ముఖ్యమైన మరియు కీలకమైన యుద్ధం. ఇది భారతదేశంలో బ్రిటిష్ వారి పాలన స్థాపనకు మార్గం సుగమం చేసింది. 

ఈ యుద్ధంలో అప్పటి కల్నల్‌గా ఉన్న క్లైవ్ బెంగాల్ నవాబు సిరాజుద్దౌలా సైన్యాన్ని ఓడించాడు. క్లైవ్‌కు కేవలం 3200 మంది సైన్యం మరియు 8 ఫిరంగులు ఉండగా, నవాబ్ వద్ద 50,000 మంది సైన్యం మరియు 52 ఫిరంగులు ఉన్నాయి, అయినప్పటికీ యుద్ధంలో నవాబ్ ఓడిపోయాడు. 

సంఖ్యాపరంగా ఇంత ఆధిక్యత ఉన్నప్పటికీ ఈ దారుణ ఓటమికి కారణం ఏమిటి? 

మొదట విషయం సిరాజుద్దౌలా వయస్సు కేవలం 23 సంవత్సరాలు. పైగా అతనికి అస్సలు అనుభవం లేదు, దానికి తోడు అతను దురుసైన  స్వభావం కలవాడు. అతను తన తాత అలీవర్ది ఖాన్ తర్వాత అధికారంలోకి వచ్చాడు. 

ఇంగ్లీషు వారి కలకత్తా ఓడరేవు నుండి అలీవర్ది ఖాన్‌కు పూర్వీకుడైన ముర్షిద్ కులీ ఖాన్ ఆధ్వర్యంలో వారి వస్తువులను ఉచితంగా ఎగుమతి చేయడానికి నిర్దిష్ట అనుమతిని కలిగి ఉన్నారు. ఆంగ్లేయులు ఆ అనుమతిని వారి లాభం కోసం దుర్వినియోగం చేయడానికి ప్రయత్నించినప్పుడు, అలీవర్ది ఖాన్ బలమైన నవాబుగా వారిని క్రమశిక్షణలో ఉంచారు మరియు వారు అతనికి లొంగి ఉండవలసి వచ్చింది. 

అనుభవం లేని సిరాజుద్దౌలా నవాబ్ అయినప్పుడు ఆంగ్లేయులు ఆ రాయితీలను తిరిగి పొందాలని కోరుకున్నారు, సిరాజుద్దౌలా అనుమతించలేదు. దక్షిణ భారతదేశం నుండి ఫ్రెంచ్ వారిని తరిమికొట్టడంతో బ్రిటిష్ వారు తాము ఇప్పుడు బలంగా ఉన్నాము అని భావించారు.  ఫ్రెంచ్ వారు బెంగాల్‌లోని చందర్‌నాగోర్‌లో స్థావరం కలిగి ఉన్నారు, అక్కడి నుండి వారు తమ వ్యాపారాన్ని కొనసాగించారు. 

ఫ్రెంచ్ వారితో యుద్ధం చేయాలనే ఉద్దేశ్యంతో ఆంగ్లేయులు కలకత్తాను బలోపేతం చేయడం ప్రారంభించారు. తన భూభాగంలో అతని అనుమతి లేకుండా కోటను బలపరచడాన్ని నవాబ్ నిరసించాడు. తొందరపాటుతో, ప్రణాళిక లేకుండా అతను తన సైన్యంతో కలకత్తాకు పరుగెత్తాడు మరియు జూన్ 1756 లో నగరాన్ని స్వాధీనం చేసుకున్నాడు మరియు వెంటనే తన విజయానికి ఉత్సవాన్ని జరుపుకున్నాడు. 

ఈ ప్రక్రియలో అతను ఆంగ్ల నౌకలను నాశనం చేయకుండా జారిపోయేలా చేశాడు. మద్రాసు నుండి ఆంగ్లేయ బలగాలు వచ్చే వరకు వారు వెళ్లి ఒక ప్రదేశంలో ఆశ్రయం పొందారు. ఈ స్వాధీనం కలకత్తా యొక్క బ్లాక్ హోల్ అని పిలువబడే ఒక సంఘటనను కలిగి ఉంది, ఇక్కడ చాలా మంది ఆంగ్ల ఖైదీలను చాలా ఎక్కువ మందిని  ఒకే సెల్ లో కుక్కి బంధించారు., దానితో కొందరు ఖైదీలు ఊపిరి ఆడక రాత్రి పూట మరణించారు.  ఇది ఆంగ్లేయులకు కోపం తెప్పించింది. 

ఈలోగా వారు నవాబు ఆస్థానంలోని ప్రముఖులతో ఒక విద్రోహ వల అల్లారు. అందులో పెద్ద నమ్మక ద్రోహి నవాబ్ కు తన భార్య ద్వారా ఆయనకు బంధువు ఐన  మీర్ జాఫర్. ఆయన నవాబ్ యొక్క దళాల ప్రధాన కమాండర్ మరియు వివాహం ద్వారా అతని మామ కూడా. 

ఆ తర్వాత నమ్మక ద్రోహులలో ఖాదీమ్ ఖాన్ మరొక కమాండర్, మరియు బెంగాల్‌లోని అత్యంత ధనిక బ్యాంకర్లు ఐన  జగత్ సేథ్‌లు కూడా ఉన్నారు. 

మీర్ జాఫర్ రాజా దుర్లభ్ రామ్ మరియు యార్ లుత్ఫ్ ఖాన్ అనబడే ఇద్దరు ఇతర కమాండర్లను ప్రభావితం చేశాడు. 

మద్రాసు నుండి వచ్చిన ఆంగ్ల సైన్యానికి కల్నల్ క్లైవ్ మరియు నౌకాదళానికి అడ్మిరల్ వాట్సన్ నాయకత్వం వహించారు. క్లైవ్ ఫ్రెంచ్ నుండి వర్తక పోస్ట్‌ను స్వాధీనం చేసుకోవడానికి చందర్‌నాగోర్‌కు వెళ్ళాడు. ఈ విషయంలో జోక్యం చేసుకోవడానికి సిరాజుద్దౌలా ఒక కమాండర్‌ని పంపాడు, అయితే క్లైవ్ అతనికి లంచం ఇచ్చి, మార్చి 1757 లో చందర్‌నాగోర్‌సెటిల్‌మెంట్‌ను స్వాధీనం చేసుకొని నాశనం చేశాడు. 

సిరాజుద్దులా తన కమాండర్లలో కొంతమంది నుండి ద్రోహాన్ని అనుమానించాడు కానీ వారు ఎవరో ఆయనకు ఖచ్చితంగా తెలియదు. సిరాజ్-ఉద్-దౌలా పూర్తిగా ఆధారపడగల ఒక దళం, మోన్సియర్ లా మరియు అతని ఫ్రెంచ్ దళాలు. వారిని సిరాజ్-ఉద్-దౌలా 160 కి.మీ పశ్చిమాన భాగల్పూర్‌కు తరలమని ఆదేశించాడు. 

చందర్‌నాగోర్‌ను స్వాధీనం చేసుకున్న తర్వాత, సిరాజ్-ఉద్-దౌలా మరియు కలకత్తాలోని ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ కమిటీ సుదీర్ఘ లేఖల శ్రేణిని మార్చుకున్నారు. ఈ ఉత్తరప్రత్యుత్తరాల మూడు నెలలలో, సిరాజ్-ఉద్-దౌలా తన సైన్యాన్ని తన రాజధాని ముర్షిదాబాద్‌కు 35 కి.మీ దక్షిణంగా భాగీరథి నదిపై ఉన్న ప్లాసీకి తరలించాడు. అతని సైన్యానికి రాజా దుర్లభ్ రామ్ నాయకత్వం వహించాడు మరియు వివాహం ద్వారా అతని మామ మీర్ జాఫర్ ఖాన్ నేతృత్వంలో కూడా పెద్ద సైన్యాన్ని కలిగి ఉన్నాడు. ఈ కమాండర్లిద్దరూ సిరాజ్-ఉద్-దౌలాకు ద్రోహం చేయాలని క్లైవ్‌తో అప్పటికే  సంభాషణలో ఉన్నారు. 

ఈ సమయంలో, క్లైవ్ మీర్ జాఫర్ ఖాన్‌తో మధ్యవర్తి విలియం వాట్స్ ద్వారా ఒక ఒప్పందాన్ని కుదుర్చుకున్నాడు, దీని ద్వారా బెంగాల్, బీహార్ మరియు ఒరిస్సా నవాబ్‌షిప్‌ను పొందడంలో ఆంగ్లేయులు మీర్ జాఫర్ ఖాన్‌కు సహాయం చేస్తారు. 

ఇది తరువాత కంపెనీకి మరియు దాని వివిధ అధికారులకు గణనీయమైన చెల్లింపులకు వాగ్దానం బదులుగా జరిగింది. రాజా దుర్లభ్ రామ్ మరియు యార్ లుత్ఫ్ ఖాన్‌తో సహా సిరాజ్-ఉద్-దౌలా యొక్క అనేక మంది సీనియర్ అధికారులు ఈ కుట్రలో మీర్ జాఫర్ ఖాన్‌కు మద్దతుగా ఉన్నారు. సంధి ప్రకారం మీర్ జాఫర్ ఖాన్ యుద్ధ సమయంలో  ఇంగ్లీష్ వారి వైపు వారిని మార్చడానికి ఒప్పుకున్నాడు. 

క్లైవ్ వద్ద 950 మంది యూరోపియన్ సైనికులు, 2100 మంది సిపాయిలు, 100 మంది ఫిరంగులు, 60 మంది నావికులు, ఎనిమిది 6 పౌండర్ ఫిరంగులు మరియు 2 హోవిట్జర్లు ఉన్నాయి. అంటే అతని వైపు మొత్తం 3200 మంది సైనికులు మాత్రం ఉన్నారు. 

క్లైవ్ మరియు అతని సైన్యం సిరాజ్-ఉద్-దౌలా శిబిరానికి చేరుకునే సమయంలో క్లయివ్ తో మీర్ జాఫర్ ఖాన్‌తో ఉత్తర ప్రత్యుత్తరాలు సంతృప్తికరంగా లేవు, మీర్ జాఫర్ ఒప్పందానికి కట్టుబడి సిరాజ్-ఉద్-దౌలాకు ద్రోహం చేస్తాడా లేదా అనే సందేహం క్లైవ్‌కు వచ్చింది. అతను చేయకపోతే, క్లైవ్ సైన్యం యుద్ధంలో ఓడిపోతుంది. 

సిరాజుద్దౌలాస్ సైన్యంలో అత్యంత పేలవమైన ఆయుధాలు మరియు క్రమశిక్షణ లేని 35000 మంది సైనికులు ఉన్నారు. అతని అశ్విక దళంలో 15000 మంది గుర్రపు సైనికులు ఎక్కువగా పఠాన్లు కత్తులు మరియు ఈటెలు కలిగి ఉన్నారు. 

సిరాజ్-ఉద్-దౌలా యొక్క సైన్యం 53 ఫిరంగులను కలిగి ఉంది, అవి  మొత్తం భారీ కాలిబర్; 32, 24 మరియు 18 పౌండర్లు. ఈ పరిమాణంలో ఉండే తుపాకులు, సాధారణంగా స్థిర స్థాన కోట ముట్టడి పనిలో మోహరించబడతాయి, యుద్ధభూమిలో ఉపయోగించడానికి అనువైనవి కావు, లోడ్ చేయడానికి నెమ్మదిగా మరియు తరలించడానికి కష్టంగా ఉంటాయి. వాటికి తగిన భారీ మందుగుండు సామాగ్రిని యుద్ధానికి తగినంత పరిమాణంలో సులభంగా తీసుకెళ్లడం సాధ్యం కాదు. 

స్థానికంగా తయారు చేయబడిన, భారతీయ ఫిరంగులకు ఎలివేటింగ్ స్క్రూలు వంటి ఆధునిక మెరుగుదలలు లేవు, అవి అమర్చబడిన చెక్క ట్రక్కుల నుండి ఫిరంగులను  ఖచ్చితత్వంతో గురిపెట్టడం దాదాపు అసాధ్యం. 

భారతీయ గన్నర్లను పర్యవేక్షిస్తూ మరియు కొన్ని చిన్న క్యాలిబర్ ఫీల్డ్ గన్‌లను స్వయంగా పని చేయించే 40 లేదా 50 మంది ఫ్రెంచివారు, మాన్సియర్ లా యొక్క దళం నుండి ఉన్నారు, ఫ్రెంచ్ వారిలో ఎక్కువ మందిని సిరాజుద్దౌలా భాగల్పూర్‌కు పంపారు. చందర్‌నాగోర్‌లోని ఫ్రెంచ్ స్థావరాన్ని క్లైవ్ ధ్వంసం చేయడంపై ఈ ఫ్రెంచ్‌వాసులందరూ తీవ్ర ఆగ్రహం వ్యక్తం చేశారు. ఆ ఫ్రెంచ్ దళానికి మొంసియూర్ సెయింట్ ఫ్రాయ్స్ నాయకుడిగా ఉన్నాడు. 

క్లైవ్ కత్వా వద్ద ఆగిపోయాడని విన్నప్పుడు, సిరాజ్-ఉద్-దౌలా తన సైన్యానికి ఏర్పాటు చేసిన స్థావరం అయిన ప్లాసీలోని శిబిరాన్ని ఆక్రమించడానికి తన బలగాలను ముందుకు తీసుకెళ్ళాడు. 

జూన్ 22, 1757 ఉదయం 6 గంటలకు, క్లైవ్ సైన్యం భగీరథి నదిని తూర్పు ఒడ్డుకు దాటింది, సామాగ్రిని తీసుకువెళ్లే పడవలతో కూడిన ఫ్లోటిల్లాను ఉపయోగించింది. క్రాసింగ్ చేయటానికి రోజులో ఎక్కువ సమయం పట్టింది మరియు అది సైన్యాన్ని ప్లాసీకి 21 కి.మీ దూరంలో నిలిపింది. 

క్లైవ్ సైన్యం 22 జూన్ 1757న సూర్యాస్తమయం సమయంలో మళ్లీ కవాతు చేసింది. ఇప్పుడు భారీ వర్షం కురుస్తోంది, వార్షిక రుతుపవనాల వాతావరణం ముందుగా ప్రారంభమైంది మరియు కొన్నిచోట్ల నది తన ఒడ్డున ప్రవహించింది, సైనికులు నడుము వరకు ఉన్న నీటిలో కవాతు చేయవలసి వచ్చింది. . 

ఉదయం 8 గంటలకే రెండు సైన్యాలు ఎదురుగా ఉండి రంగంలోకి దిగాయి. ఫ్రెంచ్, సెయింట్ ఫ్రాయిస్ ఆధ్వర్యంలో, మొదటి తుపాకీని కాల్చారు, ఇది సిరాజ్-ఉద్-దౌలా యొక్క సైన్యం రేఖ వెంట భారీ బాంబు దాడికి సంకేతంగా పనిచేసింది. భారత లైన్ ను పొగ మేఘంలా ఆవరించింది. అప్పుడు ఆంగ్లేయ తుపాకులు కాల్పులు జరిపి, సిరాజ్-ఉద్-దౌలా దళాలకు గణనీయమైన నష్టాన్ని కలిగించాయి. 

ఫిరంగిదళం కాల్పులు మూడు గంటల పాటు కొనసాగాయి, కానీ నవాబు వైపు నుండి వాటివలన ఎటువంటి నిర్ణయాత్మక ప్రభావం లేకుండా పోయింది. సిరాజ్-ఉద్-దౌలా తుపాకులు తమ కాల్పులను కొనసాగించాయి మరియు అతని కమాండర్లు ఎవరూ అతనిని విడిచిపెట్టిన సంకేతాలు లేవు. ఇప్పటి వరకు యుద్ధమంతా ఫిరంగితో మాత్రమే జరిగింది. ఆ తర్వాత భారీ తుఫాను వచ్చి నవాబు తుపాకులు పనికిరాకుండా పోయాయి. 

మీర్ మదన్ ఖాన్, సిరాజ్-ఉద్-దౌలా యొక్క ఏకైక నమ్మకమైన కమాండర్, నదికి కుడివైపున ఉన్న కమాండర్, ఇంగ్లీష్ ఫిరంగిదళం తమకు వచ్చిన విపత్తును ఎదుర్కొని తటస్థీకరించబడిందని భావించాడు. అతను తన అశ్వికదళంతో బ్రిటిష్ దళం పైన దాడి ప్రారంభించాడు. ఆంగ్లేయులు తమ ఫిరంగులను టార్పాలిన్‌లతో సంరక్షించారు మరియు ఛార్జింగ్ చేస్తున్న నవాబ్ యొక్క దళాలు తక్కువ దూరంలో బ్రిటిష్ ఫిరంగుల  యొక్క వినాశకరమైన విడుదలను ఎదుర్కొన్నారు, ఇది ఛార్జింగ్ అశ్వికదళాన్ని నాశనం చేసి, తిప్పికొట్టింది మరియు మీర్ మదన్ ఖాన్‌ను ఘోరంగా గాయపరిచింది.

మరణిస్తున్న నమ్మకమైన కమాండర్ సిరాజ్-ఉద్-దౌలా వద్దకు తీసుకురాబడ్డాడు. తన ఏకైక విశ్వాసపాత్రుడైన కమాండర్‌ను కోల్పోవడంతో, నవాబు పని అయిపొయింది. 

మీర్ జాఫర్ అప్పుడు వెళ్లి శత్రువుతో చేరాడు మరియు అప్పటికే లంచం తీసుకున్న రాజా దుర్లభ్ రామ్ యుద్ధం నుండి వెనక్కి తిరిగి 2000 మంది గుర్రాలతో పాటు ముర్షిదాబాద్‌కు వెళ్లమని రాజుకు సలహా ఇచ్చాడు. సిరాజుద్దౌలా వెళ్లిన క్షణంలో 3 నమ్మకద్రోహ కమాండర్లు: మీర్ జాఫర్, రాజా దుర్లభ్ రామ్ మరియు యార్ లుత్ఫ్ ఖాన్ తమ బలగాలను ఉపసంహరించుకున్నారు. 

సెయింట్ ఫ్రియాస్ ఆధ్వర్యంలో ఫ్రెంచ్ వారు మాత్రమే పోరాడుతూనే ఉన్నారు. నవాబు యొక్క కొన్ని దళాలు మాత్రం ఆయనకు లోబడి ధైర్యంగా పోరాడారు, కానీ అప్పటికే  మీర్ జాఫర్ బలగాలతో కలసి ఇంకా శక్తివంతం  అయిన బ్రిటిష్ దళాలలను ఏమీ  చేయలేక ఓడిపోయారు.  సాయంత్రం 5 గంటలకు యుద్ధం ముగిసింది. 

ఇది క్లైవ్ యుద్ధంలో గెలిచి భారతదేశంలో బ్రిటిష్ పాలనకు పునాది వేసిన అత్యున్నత  ద్రోహం, అంతే కానీ బ్రిటిష్ మరియు కొంతమంది చరిత్రకారులు పేర్కొన్నట్లు క్లైవ్ యొక్క ఏ ఉన్నతమైన జనరల్ షిప్ కానే కాదు. 

ఆంగ్లేయులు గెలిచిన తర్వాత, మీర్ జాఫర్‌ను బెంగాల్ నవాబుగా నియమించారు. అతను ఆంగ్లేయులకు బదులుగా ఏమి ఇచ్చాడు? అతను బెంగాల్, బీహార్ మరియు ఒరిస్సాలో కంపెనీకి పూర్తి స్వేచ్ఛా వాణిజ్యాన్ని అనుమతించాడు మరియు కలకత్తా సమీపంలోని 24 పరగణాల జమీందారీని కూడా అనుమతించాడు. 

నగరంపై చేసిన దాడికి కంపెనీకి, కలకత్తా వ్యాపారులకు రూ.17,70,000 పరిహారంగా చెల్లించాడు. కంపెనీ అధికారులకు పెద్ద మొత్తంలో లంచాలు కూడా ఇచ్చాడు. క్లైవ్‌కు రూ. 20,00,000, వాట్స్‌కు 10,00,000 పైగా చెల్లించారు. కంపెనీ మరియు దాని సేవకులు తోలుబొమ్మ నవాబ్ నుండి 3 కోట్ల రూపాయల కంటే ఎక్కువ వసూలు చేశారని క్లైవ్ స్వయంగా తరువాత అంచనా వేశారు. 1758 సంవత్సరంలో ఇది భారీ సంపద.